Znaki z rzędu k- można udźwięcznić dopisując do nich z prawej strony na górze dwie małe kreski ゛tzw. "dakuten" nazywane potocznie "ten-ten" lub "nigori-ten". Otrzymamy w ten sposób dodatkowy rząd g-. Nowych znaków z rzędu g- naucz się po zapamiętaniu rzędu podstawowego k-.

が   GA

ぎ   GI

ぐ   GU

げ   GE

ご   GO

Ćwiczenie 1b:

Zapisz hiraganą:

Ćwiczenie 1a:

Odczytaj słowa:

Uwaga: rysunki przedstawiające kolejność stawiania kresek w poszczególnych znakach znajdziesz niżej.

あ   A

Pierwszy znak hiragany あ zapisujemy trzema kreskami. Zwróć uwagę, że druga jest leciutko zakrzywiona w lewo.

Czy znak あ przypomina Ci coś, co zaczyna się na literę A? Może antenę satelitarną? Może akrobatkę (dwie pierwsze kreski) z szarfą (trzecia kreska)?

い   I

Wyobraź sobie, jak ten znak zapisuje się pędzlem. Piszemy pierwszą kreskę, odrywamy pędzel do góry (stąd "haczyk" na dole) i stawiamy drugą kreskę (zazwyczaj jest odrobinę krótsza od pierwszej). Czy ten znak nie przypomina Ci polskiej pisanej litery i (pierwsza kreska), z której spada kropka (druga kreska)?

う   U

Zwróć uwagę, że, inaczej niż w języku polskim, kreski nad znakiem stawiamy jako pierwsze. Jest to związane z pierwotnym pionowym zapisem pisma. Skojarz znak np. z kształtem ucha (wymyśl, czym nad tym uchem może być pierwsza kreska).

え   E

Podobnie jak w przypadku う górną kreskę stawiamy jako pierwszą. Czy kształt znaku kojarzy Ci się z czymś zaczynającym na literę E? Może egzotycznym ptakiem płynącym po wodzie? (Pierwsza kreska to czub, który ma na głowie, i dlatego wygląda egzotycznie). Może biegnącym człowiekiem (powiąż ze słowem energia)?

お   O

Zwróć uwagę na "pętelkę" zawartą w drugiej kresce.

Możesz skojarzyć znak z oazą - "brzuszek" znaku to jezioro, "krzyżyk" to palma, a ostatnia kreska to lecący po niebie ptak.

か   KA

Drugi rząd znaków zaczyna か. Zwróć uwagę, że pierwsza kreska to ta środkowa, zagięta. Znak możesz skojarzyć z kawą (pierwsza kreska to kawałek filiżanki, druga to łyżeczka, a trzecia to kropla kawy, którą ktoś rozchlapał mieszając zbyt energicznie łyżeczką).

き   KI

Dwie pierwsze kreski piszemy nie poziomo, ale delikatnie ku górze. O ile pisany znak き składa się z czterech kresek to w niektórych czcionkach dwie ostatnie kreski są połączone tworząc "brzuszek", jakby komuś przy pisaniu nie chciało się poderwać do góry pędzla. Oba sposoby zapisu są poprawne, ale w odręcznym piśmie najczęściej odrywa się pędzel (czy długopis).

Znak przypomina kształtem drzewo rosnące na wzgórzu. Smagane wiatrem przechyliło się i zostało mu niewiele gałęzi - wygląda jak zwykły kij.

く   KU

Ten prosty znak przypomina otwarty dziób kury albo piejącego koguta (kukuryku).

け   KE

Pierwsza kreska w wielu czcionkach jest nieco krótsza od trzeciej (czasem nawet o połowę). Skojarz znak z czymś zaczynającym się na KE. Np. sylwetką kelnera (pozioma kreseczka to taca, którą trzyma).

こ   KO

Zwróć uwagę na końcówkę pierwszej (oderwanie pędzla) i początek drugiej (postawienie pędzla) kreski.

Propozycje skojarzeń: kosz / kocioł (z niewidocznymi bokami). Możesz też wykorzystać podobieństwo こ ze znakiem równości = (koniec działania / konsekwencja / konkluzja itp.)

Wstęp

Hiragana to jeden z trzech (obok katakany i kanji) rodzajów zapisu w języku japońskim. Uznawany jest za podstawowy i to jego japońskie dzieci uczą się w szkole jako pierwszego. Hiragana używana jest do zapisu:

• morfemów fleksyjnych (podlegających odmianie końcówek słów)
• zapisu japońskich słów, które nie mają swoich znaków kanji bądź przyjęło się ich nie używać (jak np. w japońskich pozdrowieniach typu "konnichiwa", krótkich słowach "tak", "nie", "więc", "ale" itp.)
• zapisu dowolnych słów, których kanji nie znamy / nie pamiętamy / nie chcemy z jakiegoś powodu użyć (np. w kaligrafii)
• zapisu wymowy kanji - tzw. furigana - który umieszcza się nad znakami (czasem pod lub obok) jako pomoc przy czytaniu. Korzysta się z niej zwłaszcza przy kanji trudnych i rzadko spotykanych, których przeciętny Japończyk nie będzie umiał przeczytać, ale teoretycznie można ją zapisać przy dowolnych znakach. Jest powszechnie używana w książkach dla młodzieży, mangach, materiałach dla uczących się japońskiego itp.
• hiragana jako podstawowy system zapisu używana jest przez osoby rozpoczynające naukę japońskiego pisma i w materiałach do nich skierowanych (książki dla dzieci, podręczniki dla początkujących do nauki japońskiego itp.)

Jak się uczyć

Zanim zaczniesz naukę hiragany, przeczytaj tutaj o systemie zapisu rōmaji, japońskich głoskach i układzie japońskich sylabariuszy.

Hiragany (a później także katakany) dobrze jest uczyć się po 5 lub 10 znaków na raz, czyli poznając kolejne rzędy, z których składają się sylabariusze. Japońska kolejność "alfabetyczna" jest inna niż polska czy angielska. Pierwszych jest pięć samogłosek a, i, u, e, o. Kolejne są sylaby złożone z tych samogłosek i konkretnej spółgłoski np. drugi rząd tworzą znaki ka, ki, ku, ke, ko, następne są sa, shi, su, se, so itd. Każde pięć kolejnych znaków nazywanych jest "rzędem" (rząd samogłosek, rząd k-, rząd s- itd.). Cały "alfabet" zamyka jedyna występująca w języku japońskim spółgłoska "n", jednak przez Japończyków jako samodzielny dźwięk wymawiana jest trochę inaczej niż w języku polskim - nie "en" czy "ny", ale nosowe "nn" - i uważana za "pełnoprawną" sylabę.

Jeśli będziemy próbować nauczyć się wielu znaków naraz, najpewniej nam się to nie uda lub szybko zaczniemy je mylić. Bardzo ważne jest, by znaki nauczyć się nie tylko rozpoznawać i czytać, ale i pisać - dotyczy to zarówno sylabariuszy, jak i kanji. Dzięki temu znaki zapamiętamy dużo trwalej, a jest to ważne, bo nauka kolejnych będzie nam towarzyszyć w zasadzie cały czas - tak, jak dzieciom w japońskich szkołach.

Jak się uczyć z pomocą tej strony:

• Przerabiaj naraz jedną lekcję (jeśli to za dużo, to podziel je na pół). Przechodź do kolejnych, jeśli będziesz pewny, że opanowałeś wszystkie znaki z danej lekcji i umiesz je zapisać z pamięci.
• Przy nauce sylabariuszy warto stosować skojarzenia - zwłaszcza, jeśli ktoś jest tzw. wzrokowcem. Bardzo pomagają w szybkim i trwałym zapamiętaniu znaków. Np. ku く wygląda jak otwarty dziób kury, więc możesz powiązać go ze słowem KUra lub KUkuryku (czyli słowami zaczynającymi się na ku). Możesz skorzystać z propozycji skojarzeń z tej strony, ale najlepiej wymyśl własne. Im będą dziwniejsze / śmieszniejsze, tym łatwiej znak zapamiętasz.
• Przy powtarzaniu większej ilości znaków możemy sprawdzić - np. przy pomocy fiszek czy innych ćwiczeń - które znaki już umiemy i je pominąć, a skupić się na tych, których zapamiętanie sprawia nam trudności.
• Tak jak w polskiej szkole ucząc się liter każdą wiele razy pisaliśmy w książce wg wzoru albo w zeszycie w trzy linie, tak pisanie kolejnych znaków hiragany i katakany też warto ćwiczyć, aż nie wyrobi się nasze pismo - można wykorzystać specjalne kartki w kratkę. Jest to ciekawe doświadczenie, bo tutaj naukę pisma zaczynamy od zera, możemy więc poczuć się znów jak pierwszoklasista. Nieraz się zdarza, że ktoś po polsku pisze "jak kura pazurem", ale jego japońskie znaki chwalą sami Japończycy :)

Przed rozpoczęciem nauki przeczytaj o zasadach pisania znaków.

Przejdź do lekcji:

lekcja 1   lekcja 2   lekcja 3   lekcja 4   lekcja 5   hiragana cz. 2

NAUKA PISMA - HIRAGANA

さ  SA

Znak podobny do KI き, ale z jedną poziomą kreską. Sposób zapisu również jest podobny: さ składa się z trzech kresek, ale w niektórych czcionkach dwie ostatnie kreski są połączone tworząc "brzuszek", jakby komuś przy pisaniu nie chciało się poderwać do góry pędzla. Oba sposoby zapisu są poprawne, ale w odręcznym piśmie najczęściej odrywa się pędzel (czy długopis).

し  SHI

Pamiętaj, że znak ten czytamy "si" (miękko), jak w polskim słowie "sito". Kształt i sposób pisania jest bardzo prosty. Skojarz go np. ze ślizgiem / ślizgawką albo kształtem sierpa.

す   SU

Druga kreska zawiera w połowie pętelkę - dolna część znaku przypomina cyfrę 9. Zakręconą część możesz skojarzyć z supełkiem.

せ   SE

Kształtem przypomina trochę literę "e", dlatego łatwo zapamiętać, że to sylaba kończąca się na tę literę. Zwróć uwagę na kolejność i kierunek stawiania kresek (zwłaszcza drugiej).

そ   SO

Po napisaniu tego znaku, narysuj po prawej stronie jego lustrzane odbicie. Czy widzisz sylwetkę sowy? :)

た   TA

Znak przypomina polskie pisane litery ta (choć część a musisz dorysować w wyobraźni), dlatego nie powinno być trudno go zapamiętać.

ち  CHI

Znak wygląda trochę jak lustrzane odbicie wcześniej poznanego znaku SA さ. Czy widzisz tu sylwetkę osoby z ugiętymi nogami i rozpostartymi ramionami jakby odpychała od siebie ściany pomieszczenia? Zapewne jest tam bardzo ciasno.

つ   TSU

Ten prosty znak łatwo zapamiętać - wygląda jak fala tsunami.

て   TE

Kolejny znak, którego zapamiętanie nie powinno być trudne - wygląda jak litera T, ale pisana bez oderwania ręki i wygiętą "nóżką".

と   TO

Pierwsza i druga kreska łączą się podobnie jak litera y. Druga kreska przypomina kształtem koniuszek palca - wyobraź sobie, że wskazujesz na coś mówiąc "to" (pierwsza kreska może być np. drzazgą, która wbiła Ci się w palec)

Znaki z rzędu h- mogą zostać udźwięcznione przez dodanie ゛przez co powstanie nowy rząd b-. Dodatkowo jako jedyne podlegają też ubezdźwięcznieniu (po japońsku określanego jako półudźwięcznienie) przez dodanie małego kółeczka ° ("maru") - powstanie wtedy rząd p-.

ば   BA

び   BI

ぶ   BU

べ   BE

ぼ   BO

ぱ   PA

ぴ   PI

ぷ   PU

ぺ   PE

ぽ   PO

Postaraj się przećwiczyć dobrze znaki z rzędów h-, b- i p-, żeby ich nie mylić i czytać w miarę płynnie.

Znaki z rzędu s- i t- to kolejne, które mogą zostać udźwięcznione przez dodanie ゛. Powstaną nowe rzędy z- (w rōmaji zapisujemy przez z, ale wymawiamy jak polskie dz) i d-.

ざ   ZA

じ   JI

ず   ZU

ぜ   ZE

ぞ   ZO

だ   DA

ぢ   JI

づ   ZU

で   DE

ど   DO

Zwróć uwagę, że w obu rzędach występują znaki, które wymawia się tak samo (a tak naprawdę to podobnie, ale obecnie nawet Japończycy nie rozróżniają ich w większości przypadków - podobnie jak polskie ch i h). W transkrypcji Hepburna oba znaki じ i ぢzapisujemy ji (czyt. dzi), a ず i づ zu (czytaj dzu). Poza nielicznymi wyjątkami, prawie zawsze używa się znaków z rzędu z-, czyli じ i ず, więc możesz przyjąć to za regułę.

Ćwiczenie 2b:

Zapisz hiraganą:

Ćwiczenie 2a:

Odczytaj słowa:

Ćwiczenie 3b:

Zapisz hiraganą:

Ćwiczenie 3a:

Odczytaj słowa:

Ćwiczenie 4b:

Zapisz hiraganą:

Ćwiczenie 4a:

Odczytaj słowa:

Ćwiczenie 5b:

Zapisz hiraganą:

Ćwiczenie 5a:

Odczytaj słowa:

な  NA

Ten znak jest dość skomplikowany, dlatego uważnie poćwicz jego pisanie, a jeśli masz problem z zapamiętaniem go, to spróbuj wymyślić dobre skojarzenie. Przykład: dwie pierwsze kreski to sylwetka kogoś, kto próbuje narzucić kawałek materiału czy czegoś innego (trzecia kreska) na stawianą przez siebie konstrukcję - może to namiot (ostatnia kreska z pętelką)?

に  NI

Zwróć szczególną uwagę, by wszystkie kreski tego znaku pisać w miarę blisko siebie - tak, by mieściły się w obrębie kratki. Jeśli pierwszą kreskę za bardzo oddzielisz od pozostałych dwóch, to mogą zostać odczytane jako KO こ. Znak możesz skojarzyć z nićmi - pierwsza kreska to igła lub kawałek rozwiniętej nici, a pozostałe dwie to krawędzie szpulki (wyobraź sobie pomiędzy nimi nawiniętą nić).

ぬ   NU

Druga kreska w tym znaku na początku przypomina odbicie symetryczne pierwszej, ale dalej zakręca, ciągnie łukiem na drugą stronę znaku i kończy pętelką. Czy przypomina Ci zakręcony makaron - nudle? Górne części obu kresek możesz skojarzyć z wystającymi z nudli pałeczkami.

ね  NE

Czy widzisz w tym znaku sylwetkę siedzącego kota z wygiętym grzbietem i zakręconym ogonem? Jeśli tak, to zapamiętaj przy okazji, jak jest po japońsku kot - neko.

の   NO

Zacznij pisać znak od góry pośrodku - najpierw kreska idzie w dół, a potem zakręca tworząc prawie zamknięty okrąg. Czy przypomina Ci znak zakazu? Jeśli tak, to powiąż go z angielskim słowem "no" (nie), tylko pamiętaj, że znak czytamy jak po polsku. Możesz też skojarzyć go z czymś okrągłym np. norą w ziemi.

は   HA

Pierwszą kreskę piszemy tak samo, jak w znaku NI に, później stawiamy poziomą, a na końcu pionową w dół z pętelką na końcu. Tutaj również możesz skojarzyć pierwszą kreskę z igłą, pozostałe dwie z haftem krzyżykowym (na końcu nić się zaplątała, tworząc supełek).

ひ  HI

Znak składa się z jednej, mocno wygiętej na środku (i trochę w lewo) kreski. Możesz skojarzyć go z uśmiechem i dźwiękiem hi, hi, hi).

ふ   FU

Zwróć w tym znaku szczególną uwagę na kolejność i kierunek stawiania kresek. W niektórych czcionkach i kaligrafii zdarza się, że dwie pierwsze kreski, a także trzecia z czwartą są ze sobą połączone. Możesz skojarzyć znak z sylwetką góry Fuji. Druga kreska to droga prowadząca na szczyt.

へ   HE

Na znak składa się jedna wygięta pod kątem ok. 90 stopni kreska. Jej lewa część jest krótsza od prawej. Propozycja skojarzenia: hełm. Możesz też skojarzyć go z kształtem Półwyspu Helskiego (Hel).

ほ   HO

Znak bardzo przypomina HA は, ale posiada dodatkową poziomą kreskę (z którą łączy się, ale - co ważne - nie przecina, ostatnia kreska). Czy przypomina Ci sylwetkę murowanego komina? Wchodzi przez niego Święty Mikołaj mówiąc głośno ho, ho, ho :). Inna propozycja skojarzenia: hokej (pierwsza kreska to kij, a pętelka to piłka).

ま  MA

Zwróć uwagę, że pionowa kreska przebija obie poziome i wystaje lekko na górze, inaczej niż np. w znaku HO ほ, gdzie tylko łączy się z górną poziomą kreską, ale jej nie przebija. Propozycja skojarzenia: maszt statku.

み  MI

Pierwsza kreska ma w środku pętlę i wygląda trochę jak pisana litera J. Znak kształtem przypomina sieć krzyżujących się ulic (nawet z jednym rondem, które tworzy pętelka). Propozycje skojarzeń: miasto; miejsce (może jakieś ciekawe miejsce jest między ulicami?).

む   MU

Zwróć uwagę na sposób pisania drugiej kreski - również ten znak ma w środku pętlę. Jeśli przyjrzysz się uważnie dostrzeżesz w nim kształt głowy krowy, co łatwo skojarzyć z dźwiękiem mu.

め  ME

Uważaj, by nie pomylić tego znaku z już poznanym NU ぬ. Me nie kończy się pętelką. Kształtem przypomina trochę oko z dwoma rzęsami, więc możesz połączyć zapamiętanie go z nauką japońskiego słowa "me" め ("oko"). Jeśli wolisz, zapamiętaj inne słowo związane z oczami - make-up (wym. mejkap).

も   MO

Wiele osób myli w tym znaku kolejność pisania, dlatego zwróć uwagę, która kreska jest pierwsza (pionowa przypominająca haczyk). Propozycja skojarzenia: haczyk na ryby (z dwoma robakami) - powiąż z morzem, morszczukiem (gat. ryby), lub zdaniem "może na dwie przynęty coś się w końcu złapie".

や   YA

W tym znaku problematyczna jest druga krótka kreska przez różny sposób zapisu - czasem pisana jako kreska, czasem z oderwaniem pędzla (przez co wygląda jak "ptaszek" pisany od prawej do lewej). Zdarza się, że przecina pierwszą kreskę. Możesz skojarzyć znak z głową jaka. Ponieważ pierwsza kreska przypomina kształtem japoński pociąg shinkansen, możesz też powiązać go z Japonią.

ゆ   YU

Kreska przecinająca znak (czasem też lewa krawędź pierwszej kreski) jest lekko wygięta w prawo. Propozycja skojarzeń: kamień pierścionka (początek pierwszej kreski to kawałek pierścionka, a druga kreska to odblask) - powiąż ze słowem jubiler. Może znak przypomina Ci kształtem znak dużej ryby? Wyobraź sobie zawody wędkarskie w nadmorskiej miejscowości Jurata, na których jury przyznaje Ci pierwsze miejsce, spełniając Twoje marznie (jap. "yume" ゆめ - "marzenie").

よ   YO

Kolejny znak, którego częścią jest pionowa kreska z pętelką (podobnie jak HA は, HO ほ czy MA ま) Tak, jak innych przypadkach, ta kreska kończy znak. Czy widzisz sylwetkę stojącej na głowie osoby? Na dole widać głowę i rękę, a na górze dwie nogi - powiąż z jogą.

Ćwiczenie 3c:

Poćwicz poznane do tej pory znaki dodatkowe. Spójrz poniżej - czy jesteś w stanie szybko je rozpoznać? Sprawdź najeżdżając na dany znak kursorem lub klikając palcem:

ら  RA

Znak przypomina nieco cyfrę 5. Pamiętaj, że tak jak np. przy znakach U う czy E え, górna kreska pisana jest jako pierwsza. Skojarz ze słowem rano (o godz. 5 jest rano) lub kształtem ramienia.

り  RI

W niektórych czcionkach, zwłaszcza w druku, znak zapisywany jest jedną kreską. Niewiele jest słów zaczynających się na ri, dlatego łatwiej wymyślić skojarzenia na li (Japończycy wymawiają r jako dźwięk pomiędzy r/l) - znak przypomina liść albo ogon lisa. Jeśli wolisz skojarzenie na ri, to może dostrzeżesz tu fotel/siedzisko rikszy?

る   RU

Znak, przez to, że pisany jedną kreską, może sprawić trudności, dlatego dobrze przećwicz jego zapisywanie. Nie zapomnij o pętelce na końcu. Propozycja skojarzenia: ruletka.

れ  RE

Znak podobny do NE ね - uważaj, by ich nie pomylić. Czy widzisz w tym znaku ręce Egipcjanina (zgięte jak na egipskich malowidłach)?

ろ   RO

Znak podobny do RE る, ale bez pętelki na końcu. Propozycja skojarzenia - rower jednokołowy (monocykl - często można je zobaczyć na podwórkach w japońskich szkołach i przedszkolach).

わ   WA

Znak podobny do NE ね i RE れ - uważaj, by ich nie pomylić. Propozycja skojarzenia: łabędź.

を   WO

Znak przynależy do rzędu w-, dlatego w transkrypcji zapisywany jest (najczęściej) jako wo, ale obecnie jego wymowa nie różni się od znaku お - o. W "normalnych" słowach zawsze używamy znaku お, natomiast を występuje jedynie jako japońska partykuła służąca do tworzenia dopełnień np. "hon-wo yomu" ほん　を　よむ - "czytać książkę".

ん   N

Ostatni znak hiragany, jedyna samodzielnie występująca spółgłoska (jednak przez Japończyków traktowany jak sylaba). Przypomina"nasze" pisane n, ale wydłużone i pochylone.

Przejdź do części drugiej nauki hiragany.