Japonia jest państwem wyspiarskim leżącym w Azji Wschódniej na Pacyfiku. Cały archipelag składa się z około 4000 wysp, a największe z nich to Honsiu, Hokkaido, Kiusiu i Sikoku. Od kontynentu azjatyckiego oddziela Japonię Morze Japońskie. Na krajobraz Kraju Wschodzącego Słońca składają się głównie góry i wyżyny, które zajmują aż 90% powierzchni państwa (10% to góry wysokie). Japonia nie kojarzy się jednak głównie z górami, ale przede wszystkim z wodami, które otaczają ją ze wszystkich stron. Jako kraj wyspiarski, Japonia mabardzo rozwiniętą linię brzegową. Oprócz tego na wyspach jest wiele pięknych górskich jezior, a także rzek, które przeważnie są krótkie, o dużym spadku i z wodospadami. Liczne są też źródła mineralne, przeważnie gorące, pochodzenia wulkanicznego. Występują też gejzery. Najwyższym szczytem w Japonii jest wulkan Fudżi (3776 m), zaś najniższy punkt to kryptodepresja jeziora Hachiro-gata (4 m p.p.m.).
Pełna nazwa kraju: Japonia
Nazwa japońska: 日本 – Nihon lub Nippon; 日本国 – Nihon-koku lub Nippon-koku
Obszar: 377 780 km kw.
Liczba ludności: 125 396 901 (2020)
Gęstość zaludnienia: 335 osób/km2
Stolica: Tokio (8 mln mieszkańców; ponad 31 mln osób w zespole miejskim)
Skład etniczny: Japończycy 98,5%, Koreańczycy 0,5%, Chińczycy 0,4%
Język urzędowy: japoński
Religia: shinto, buddyzm, chrześcijaństwo 1%
Ustrój: monarchia konstytucyjna z parlamentarnym rządem
Głowa państwa: cesarz Naruhito
Strefa czasowa: UTC +9 (nie ma czasu letniego)
Domena internetowa: jp
Japonia należy do najbardziej sejsmicznych regionów świata i dlatego mieszkańcy wysp od zawsze musieli zmagać się z niebezpieczeństwami związanymi ze wszystkimi czterema żywiołami. W sumie jest 265 wulkanów, w tym ponad 50 czynnych. Stanowią one poważne zagrożenie erupcją. Największy z nich to Fudżi - najwyższy szczyt w kraju. Japonię nawiedzają też liczne trzęsienia ziemi. Rocznie rejestruje się tu od 1000 do 3000 wstrząsów o różnym nasileniu. Zdecydowana większość z nich jest na tyle słaba, że wykrywają je tylko czułe sejsmografy. Od kilku do kilkunastu lat zdarzają się jednak takie, których skutki mogą być katastrofalne. Niektóre mają bowiem siłę nawet powyżej 7 stopni w skali Richtera. Żeby tego było mało podwodne trzęsienia ziemi powodują często fale morskie tsunami, które mogą dochodzić do wysokości 50 metrów i uderzyć o wybrzeże z prędkością nawet 750 km/h. Dokonują one ogromnych zniszczeń, a biedniejszych ludzi, którzy zamieszkują wybrzeża, pozbawiają często dorobku całego życia. We wrześniu i październiku Wyspy Japońskie nawiedzają wiatry zwane tajfunami (ok. 20 rocznie). Powstające nad wodami Oceanu Spokojnego cyklony tropikalne wywołują ogromne zniszczenia, a towarzyszące im obfite opady są przyczyną licznych powodzi. Mieszkańcy Kraju Kwitnącej Wiśni żyją więc w ciągłym zagrożeniu trzęsieniami ziemi, wybuchami wulkanów, niszczycielskimi falami tsunami i katastrofalnymi huraganami. Oprócz tego górzyste ukształtowanie terenu i skromne złoża surowców mineralnych niezbyt sprzyjają powstaniu silnego państwa. Mimo to, jakby na przekór wszystkim przeciwnościom, Japonia jest najbardziej rozwiniętym państwem Azji i jednym z najlepiej rozwiniętych na całej Ziemi. Do wszelkich katastrof mieszkańcy Kraju Wschodzącego Słońca podchodzą zaś z dużo większym opanowaniem niż inni mieszkańcy naszego globu. Możemy przypuszczać, że gdyby w przyszłości nawiedziły Ziemię wielkie kataklizmy, Japończycy byliby jednym z nielicznych narodów, które umiałyby przetrwać.
Dwa znaki kanji 日本, którymi zapisuje się słowo "Japonia", mają dwa czytania: Nihon i Nippon. Pierwszego używa się w języku potocznym, drugiego w bardziej oficjalnych sytuacjach. Można przetłumaczyć je jako "pochodzenie Słońca" ( 日 – słońce; 本 – korzeń; pochodzenie). I właśnie dlatego nazywa się czasem Japonię Krajem Wschodzącego Słońca. Określenie to pochodzi z Chin. Dawniej bowiem Chińczycy uważali, że słońce wschodzi na Wyspach Japońskich i stamtąd przychodzi do nich. Japonię nazywa się też często Krajem Kwitnacej Wiśni, a to dlatego, że w całym państwie występują w wielkiej ilości drzewa sakury, czyli ozdobnej wiśni. Do Europy nazwa Japonia zawitała dzięki podróżnikowi Marco Polo. Wyspy te nazwał Cipangu, ponieważ tak nazywali te ziemie mieszkańcy Chin. Obecnie zaś używa się słowa Japan, które pochodzi prawdopodobnie z kantońskiego słowa "Jatbun", które w języku malajskim przybrało formę "Japang". Po raz pierwszy zostało zapisane jako "Giapan".